Rechts-extremisme in Brandenburg: herinneringen en actuele waarschuwingen

Rechts-extremisme in Brandenburg: herinneringen en actuele waarschuwingen

De afgelopen jaren is de maatschappelijke relevantie van rechts-extremistische ideologieën in Duitsland en vooral in Keulen toegenomen. De auteur van een recent artikel in de Joodse generaal beschrijft haar persoonlijke ervaringen met het neonazisme, die begonnen in haar kindertijd. Toen ze nog maar zes jaar oud was, zag ze haar eerste neo-nazi-mars in Frankfurt (Oder) en hoorde ze slogans als “Buitenlanders weg!” Deze ervaringen vormden haar visie op een samenleving waarin rechts-extremistische uitspraken niet alleen werden getolereerd, maar ook als legitieme opvattingen werden behandeld.

Toch is het vermeldenswaard dat extreemrechtse invloed niet nieuw is. Als je terugkijkt op de geschiedenis wordt het duidelijk dat na het einde van de Tweede Wereldoorlog en de ontbinding van de NSDAP door de Allied Control Council in oktober 1945 de kwestie van het nazisme officieel als “overwonnen” werd beschouwd, maar dat deze in verschillende vormen zichtbaar bleef worden. De oprichting van extremistische partijen en groepen in de daaropvolgende decennia laat zien dat de geest van het nationaal-socialisme nooit volledig is verdreven. In 2025 werd de AfD eindelijk officieel geclassificeerd als rechtsextremist, wat de ernst van de situatie illustreert.

Van kindertijd tot heden

Ook blikt de schrijfster terug op haar jeugd. Haar ouders, die verslag deden van de Holocaust, verzekerden haar dat er geen nazi's meer in Duitsland waren. Maar de realiteit was anders. Op school leerde ze dat ‘jood’ een vies woord was en dat buitenlanders vaak als zondebokken van de samenleving werden gezien. Deze ervaringen zijn geen geïsoleerde gevallen, maar onderdeel van een groter maatschappelijk probleem dat op scholen niet voldoende wordt besproken.

Het is ook interessant om te zien dat de AfD lange tijd werd gezien als ‘bezorgde burgers’. Veel mensen die op de partij stemden, werden niet als extremistisch gezien. De staatsvereniging van de AfD in Brandenburg staat sinds 2020 onder toezicht van het Bureau voor de Bescherming van de Grondwet, wat het gevaarlijke karakter van deze groepen onderstreept.

Echt protest en onwetendheid

Weinigen verheffen nog steeds hun stem tegen dergelijke extremistische bewegingen. De auteur beschrijft een sleutelscène uit haar kindertijd: slechts één persoon protesteerde tegen de neonazimars. Jaren later ontwikkelde ze een diepe afkeer van de hypocrisie van politici die kransen legden bij nazi-herdenkingen en tegelijkertijd populistische en onmenselijke opvattingen omarmden. Hier ziet de auteur de noodzaak om deze trends tegen te gaan en geen steun te verlenen aan de rechts-extremistische krachten.

De huidige dreiging die uitgaat van neonazistische ideologieën mag niet worden onderschat. Sinds de jaren vijftig hebben zich in veel Europese landen nieuwe groepen gevormd die soortgelijke ideologieën vertegenwoordigen. Er wordt vaak een verband gelegd met historische fascistische bewegingen, zoals blijkt uit de geschiedenis van de pan-Europese nationalisten die actief werden in verschillende landen, zoals Italië en Hongarije. De verspreiding van deze ideologieën via sociale media heeft de rekrutering en propaganda van neonazi’s wereldwijd vergemakkelijkt, zoals de Wikipedia bepaalt.

Het valt nog te hopen dat het publiek en de politici eindelijk de ernst van de situatie zullen onderkennen en actie zullen ondernemen tegen deze gevaarlijke stromingen. Het is belangrijk om het goede voorbeeld te geven en te laten zien dat racisme en onmenselijkheid geen plaats hebben in onze samenleving.