Alarmsignaal: wordt Brandenburgse lucht een gezondheidsrisico?

Alarmsignaal: wordt Brandenburgse lucht een gezondheidsrisico?

Wanneer de luchtkwaliteit in Brandenburg an der Havel wordt gemeten, zijn alle ogen gericht op de gegevens van het lokale meetstation op het sportveld Werner-Seelenbinder. Vandaag, 20 september 2025, wordt de lucht in de regio nog steeds sterk beïnvloed door fijnstof. Volgens de huidige waarden bedraagt ​​de luchtverontreiniging door PM10-deeltjes ruim 50 microgram per kubieke meter, wat op dit moment de grens overschrijdt. Dit getal betekent dat de luchtkwaliteit als “slecht” wordt geclassificeerd, dus vooral gevoelige mensen moeten voorzichtig zijn en fysieke inspanning buitenshuis vermijden. De EU schat dat jaarlijks 240.000 vroegtijdige sterfgevallen in Europa te wijten zijn aan fijnstof, wat de urgentie en het belang van deze metingen onderstreept.

Het Federaal Milieuagentschap wijst erop dat de huidige gemeten waarden niet alleen in Brandenburg, maar in veel regio's van Duitsland een alarmbel doen rinkelen. Het fijnstofgehalte is in het hele land hoog en veel meetstations vertonen een kritische index. De oorzaken hiervoor liggen vaak in de uitstoot van verkeer, industrie en verwarming met houtkachels, vooral in de koudere maanden. Een snelle blik op het Umweltbundesamt laat zien dat de blootstelling aan verschillende verontreinigende stoffen voortdurend wordt gecontroleerd om de gezondheid van burgers te beschermen.

Meetmethoden en grenswaarden

De luchtkwaliteitsmeting wordt meerdere keren per dag uitgevoerd en registreert niet alleen fijnstof, maar ook stikstofdioxide en ozon. Om de luchtkwaliteit correct te kunnen beoordelen worden verschillende grenswaarden gehanteerd: Als de waarde voor fijnstof boven de 100 μg/m³ ligt, wordt de kwaliteit geclassificeerd als ‘zeer slecht’. Wat ook interessant is, is de methodologische aanpak: voor stikstofdioxide en ozon wordt het uurgemiddelde gebruikt, terwijl voor fijn stof een voortschrijdend uurgemiddelde wordt gebruikt om nauwkeurige gegevens te verkrijgen. De Europese limiet laat toe dat de daglimiet van 50 microgram per kubieke meter maximaal 35 keer per jaar wordt overschreden.

De fijnstofniveaus zijn vaak alarmerend hoog, vooral in stedelijke en grootstedelijke gebieden. De omvang van de vervuiling wordt duidelijk weergegeven op een van de interactieve kaarten van het luchtdataportaal, dat wordt gevoed door verschillende meetstations. Een blik op de Tagesschau van februari laat zien dat veel regio’s zich in een kritieke situatie bevinden, vooral in het oosten en noorden van het land. Winterse hogedrukweersomstandigheden dragen er ook toe bij dat verontreinigende stoffen in de lucht stagneren en zich niet voldoende kunnen verspreiden.

Aanbevelingen en implicaties

Voor burgers betekent dit: slechte luchtkwaliteit is geen reden tot paniek, maar een oproep tot voorzichtigheid. Als de waarden ‘slecht’ zijn, moeten vooral risicogroepen zoals kinderen en astmapatiënten ervan afzien om naar buiten te gaan. De aanbevelingen voor verschillende luchtkwaliteitsniveaus zijn duidelijk en moeten worden opgevolgd. Als de luchtkwaliteit als ‘matig’ wordt geclassificeerd, zijn de risico’s voor het grote publiek vrij laag, maar gevoelige mensen kunnen nog steeds reacties krijgen.

Naast de dagelijkse uitdagingen brengt vooral Oudejaarsavond een hoog fijnstofgehalte met zich mee. Er zal die nacht naar schatting 1.500 ton fijnstof vrijkomen, wat neerkomt op 75% van de jaarlijkse uitstoot door vuurwerk. Deze tijdelijke lasten hebben echter slechts een minimale invloed op de jaargemiddelde waarde. Toch is het belangrijk om ook bij feestelijke gelegenheden aandacht te besteden aan de luchtkwaliteit.

Kijkend naar de luchtkwaliteit blijkt dat we nog een lange weg te gaan hebben om de wettelijke grenzen te bereiken door middel van voortdurende verbetering en publiek bewustzijn. Voortdurende rapportage en publicatie van gegevens over de luchtkwaliteit door instellingen zoals het Federaal Milieuagentschap zijn cruciaal voor een gezonder gebruik van onze lucht. Er zijn ook regelmatig evaluaties van de luchtverontreinigingssituatie van voorgaande jaren, die enige verhelderende informatie opleveren.