Dichtersduel: Rilke versus Köppen - wie krijgt de waarheid?

Dichtersduel: Rilke versus Köppen - wie krijgt de waarheid?

Wat hebben Rainer Maria Rilke en Edlef Köppen gemeen? Deze vraag wordt op 15 oktober 2025 beantwoord tijdens de fictieve poëziewedstrijd in Keulen. Het evenement wordt georganiseerd door Herbert Karl von Beesten, die een unieke combinatie van lezen, theater, film en discussie belooft. Acteurs transformeren in de twee belangrijke literaire figuren, en het publiek heeft de mogelijkheid om te beslissen welk perspectief – Rilkes geromantiseerde weergave van de oorlog in ‘Cornet’ of Köppens meedogenloze weergave van de meest brutale realiteit aan het front in ‘Heeresbericht’ – overtuigender is. De toegang is gratis, maar inschrijven is verplicht. Het evenement wordt georganiseerd door de Jerichower Land Library Support Association. V. gefinancierd.

Edlef Köppen, geboren in Genthin in 1893, was niet alleen dichter, maar had ook een boeiend cv. Als zoon van een arts bezocht hij eerst het Progymnasium in Genthin en later het Viktoria-Gymnasium in Potsdam. Nadat hij in 1913 de middelbare school had afgerond, studeerde hij Duits, filosofie en kunstgeschiedenis aan de universiteiten van Kiel en München en vervolgde zijn opleiding onder gerenommeerde leraren als Heinrich Wölfflin. Maar het lot riep hem in september 1914 in het leger, waar hij als vrijwilliger diende bij Veldartillerieregiment nr. 40 en op talrijke fronten vocht tot het einde van de Eerste Wereldoorlog in oktober 1918.

Van soldaat tot schrijver

Köppens ervaringen aan het front lieten diepe sporen na in zijn ziel. Van oorlogsminnende soldaat ontwikkelde hij zich tot pacifist. In 1918 weigerde hij verder te vechten en werd hij naar een psychiatrische kliniek in Mainz gestuurd. Na de oorlog probeerde hij voet aan de grond te krijgen als auteur en was hij onder meer redacteur bij Gustav Kiepenheuer Verlag. Ondanks zijn literaire ambities kampte Köppen met gezondheidsproblemen die te wijten waren aan zijn oorlogsverwondingen en leidde uiteindelijk tot een verblijf in een sanatorium.

Hoewel hij actief was in de literaire scene, kende Köppen tegenslagen, onder meer toen zijn roman ‘Heeresbericht’ in 1935 werd verboden. Hij bleef recensies en korte verhalen publiceren onder het pseudoniem Joachim Felde, maar vocht tegen de schaduwen van het nationaal-socialisme. Zijn weigering om lid te worden van de NSDAP en te werken aan een antisemitisch filmprogramma leidde in 1933 tot zijn onmiddellijke ontslag als hoofd van de literaire afdeling van de Funk-Stunde Berlin.

Köppens erfenis

Edlef Köppen stierf in 1939 in een longsanatorium in Gießen, gekenmerkt door de langetermijneffecten van zijn oorlogsverwondingen. Tegenwoordig bevinden delen van zijn nalatenschap zich in het Potsdam Museum - Forum voor Kunst en Geschiedenis, en het archief van Köppen bevindt zich sinds 2003 in het Jerichower Land District Museum in Genthin. Zijn werk en de reflecties op zijn ervaringen tijdens de oorlog maken deel uit van het cultureel erfgoed en gaan verder dan de tijd dat hij de literaire concurrentie aanging met Rilke.

Bezoek de poëziewedstrijd en ervaar hoe deze twee verschillende benaderingen van het uitbeelden van oorlog samenkomen in een aangrijpend format. Want zoals het gezegde luidt: wanneer woorden tot leven komen, blijft geen enkel hart koud.