Zaostrzenie prawa azylowego: Niemcy planują drastyczne zmiany!

Zaostrzenie prawa azylowego: Niemcy planują drastyczne zmiany!

Dziś, 3 września 2025 r., odbędzie się ważne głosowanie w porządku obrad Gabinetu Federalnego. Chodzi o projekt ustawy wprowadzającej zaostrzone regulacje unijnego prawa azylowego, zwanej także ustawą adaptacyjną CEAS. Głośny Amnesty International Projekt ten może mieć poważne konsekwencje dla osób ubiegających się o ochronę w Niemczech.

Zasadniczo projekt przewiduje szereg środków, które mogą mieć dalekosiężne skutki dla osób ubiegających się o azyl. Należą do nich m.in. kompleksowe procedury graniczne, zaostrzone przepisy detencyjne oraz utworzenie tzw. „ośrodków migracji wtórnej”. Rząd federalny planuje przetestować wiele z tych rozwiązań w projektach pilotażowych przed wprowadzeniem unijnych zaostrzeń w czerwcu 2026 r. Podejście to spotkało się z ostrą krytyką.

Krytyka nowych przepisów

Sophie Scheytt, ekspert ds. polityki azylowej Amnesty International, wyraża zaniepokojenie zbliżającym się rozwojem sytuacji w tym kraju. Przestrzega przed niebezpiecznym zacieraniem się granic między swobodą przemieszczania się a pozbawieniem wolności. Amnesty International podaje, że reformy mogą potencjalnie skutkować uwięzieniem prawie wszystkich osób poszukujących ochrony w Niemczech. Miałoby to nie tylko znaczący wpływ na prawa człowieka, ale także zasadniczo zmieniłoby status procedur azylowych.

Kolejnym krytycznym punktem są nowe przepisy dotyczące detencji azylowej. Stanowią one, że osoby mogą zostać zatrzymane w trakcie procedury azylowej w celu wyjaśnienia swojej tożsamości lub w przypadku ryzyka ucieczki. Według Bawarskiej Rady ds. Uchodźców takie środki są nie tylko nadmierne, ale także masowe ograniczenie podstawowych praw człowieka. Cel projektu ustawy wiele organizacji interpretuje jako odejście od standardów humanitarnych i zasad demokracji.

Innowacje techniczne w projekcie ustawy

Jeśli chodzi o szczegóły techniczne, projekt ustawy MSW zawiera bardziej rygorystyczne regulacje, które dotyczą nie tylko osób ubiegających się o azyl, ale także rodzin i dzieci. Konkretnie oznacza to, że dzieci mogą zostać zatrzymane – chociaż nie jest to wymagane prawnie. Ponadto osoby ubiegające się o azyl, w przypadku których wskaźnik ochrony wynosi mniej niż 20%, powinny przejść procedurę w ramach specjalnych procedur granicznych, które odbywają się w ośrodkach zamkniętych.

• Asylverfahrenshaft: Einführung von Haft für Asylsuchende während des Verfahrens.
• Geschlossene Aufnahmezentren: Einschränkung der Bewegungsfreiheit von Geflüchteten.
• Grenzverfahren: Spezielle Verfahren für Asylsuchende mit geringer Schutzquote.
• Sichere Herkunftsstaaten: Ausweitung der Liste sicherer Herkunfts- und Drittstaaten.

Krytyka tych przepisów nie budzi wątpliwości. Projekt GEAS faktycznie ma na celu stworzenie wspólnego i sprawiedliwego systemu azylowego w UE, ale rzeczywistość może być inna. Bawarska Rada ds. Uchodźców i inne organizacje pilnie ostrzegają przed ograniczaniem indywidualnych praw do azylu.

Kontekst europejski

Dzisiejszy rozwój sytuacji należy postrzegać w szerszym kontekście europejskiej polityki azylowej, której celem jest zapewnienie międzynarodowej ochrony obywatelom państw trzecich. Regulacje opierają się na Konwencji Genewskiej oraz prawach podstawowych określonych w Karcie Praw Podstawowych UE. Zasadniczo ma to na celu harmonizację prawodawstwa w UE, ale w przeszłości często prowadziło to do napięć i różnic między państwami członkowskimi, jak np. Parlament Europejski wyjaśnia.

Ogólnie rzecz biorąc, jasne jest, że w nadchodzących tygodniach i miesiącach wiele się zmieni. Czas pokaże, czy uda się w dalszym ciągu zagwarantować ochronę osób ubiegających się o azyl, czy też nowe przepisy będą stanowić krok wstecz. Jasne jest jednak, że w grę wchodzą nie tylko kwestie prawne, ale także kwestie społeczne i humanitarne, które wymagają pilnej uwagi.